Sizce en eski müzik çalgı aleti kaç yıllık olabilir? 100 bin yıl desek!

70.000 ile 80.000 yıllık olduğu tahmin edilen kuş kemiğinden yapılmış bir flüt.

---

Geçmiş dönemlerde yaşayan insanların aslında hiç de sandığımız gibi ilkel olmadıkları yıllarca yapılan kazılarda bizzat bilim adamları tarafından keşfedilmiştir. Arkeolojik kazılarda bilim adamlarının o kadar şaşırtacak aletler, süs eşyaları,heykeller bulundu ki insanın artık ilkelden gelişmişe doğru gittiği iddiası kendi kendini çürütmüş oldu. Eski dönemde yaşayan insanların müzikle uğraşmış olması, sanatanlayışlarının olması ise gerçekten oldukça şaşırtıcıdır. 

Sanatın her dalı gibi müzik de sadece insana hastır. Bilinen en eski müzik aleti Libya'nın Haua Fteah isimli yöresinde bulunan ve 70.000 ile 80.000 yıllık olduğu tahmin edilen kuş kemiğinden yapılmış bir flüttür. Ayrıca Doğu Kırım'da incelemelerin yapıldığı “Prolom II” isimli sitede 41 tane düdük bulunmuştur. Prolom II sitesinin ise 90.000 ila 100.000 yıl öncesine dayandığı keşfedilmiştir. 

Ancak bu dönemin insanlarının müzik bilgisi bununla da kalmamaktadır. Bir müzikolog olan Bob Fink, Kuzey Yugoslavya'daki bir mağarada arkeolog Ivan Turk tarafından 1995 Temmuzu'nda bulunan, bir ayının uyluk kemiğinden yapılmış olan eski bir kemik flütteki delikleri analiz etti. Karbon testine göre yaşının 43.000 ile 67.000 yıl arasında olduğu düşünülen bu aletin 4 nota çıkardığını ve flütte yarım tonlar ve tam tonların da olduğunu tespit etti. Bu keşif, sözkonusu insanların Batı müziğinin temel formu olan yedi nota ölçüsünü kullandıklarını göstermektedir. 

Flütü inceleyen Fink, "eski flütün üzerindeki ikinci ve üçüncü delikler arasındaki mesafenin, üçüncü ve dördüncü delikler arasındaki mesafenin iki katı" olduğunu belirtmektedir. Bunun anlamı birinci mesafenin tam notayı, ona komşu olan mesafenin de yarım notayı temsil ettiğidir. "Bu üç nota inkâr edilemez bir şekilde diatonik ve modern yahut antika olsun standart diatonik bir ölçekteki gibi ses çıkarır." diyen Fink, bunları kullananların müzik kulağı ve bilgisi olan insanlar olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. 

Bundan yaklaşık 100 bin yıl önce yaşamış olan insanların müziğe karşı olan ilgisi ve kullandıkları aletleri, söz konusu kişilerin günümüz insanlarıyla hemen hemen aynı zevklere sahip olduğunun bir başka göstergesidir. Toprağın derinliklerinden çıkarılan bu muhteşem eserler Kabataş dönemi gibi bir dönemin aslında yaşanmadığının delilidir. 

Kaynaklar: 

- Glynn Isaac, Barbara Isaac, The Archaeology of Human Origins, Cambridge University Press: Cambridge, 1989 

- Vadim N.Stpanchuk, "Prolom II, A Middle Palaeolithic Cave Site in the Eastern Crimea with Non-Utilitarian Bone Artefacts", Proceedings of the Prehistoric Society 59, 1993
- Paul Mellars, The Neandertal Legacy, Princeton: University Press, 1996