Bir ayet açıklayalım: çoğunluğa uymamak, Enam Suresi, 116

O, diriltir ve öldürür. Ve O'na döndürüleceksiniz. (Yunus Suresi, 56)

---

İnsanların çoğunda “çoğunluğa uyma psikolojisi” var. “Eğer çoğunluk yapmıyorsa bende yapmam, çoğunluk yapıyorsa bende yaparım” diyorlar ve hayatlarını bu felsefe üzerine kuruyorlar. Mesela çevrelerinde kimse namazkılmıyor, “o zaman bende kılmam, zaten kimse yapmıyor” diyor. “Çevremdeki herkes yalan söylüyor, o zaman bende dürüst olmayacağım” diyor. “İşyerimdeki herkes kendi çıkarı için başkasını eziyor, o zaman bende ezerim”diyor. İnsanlar böyle düşünürken yalnızca tek başınaAllah’ın huzurunda hesap vereceklerini unutuyorlar.

‘‘Yeryüzünde olanların çoğunluğuna uyacak olursan, seni Allah’ın yolundan şaşırtıp saptırırlar. Onlar ancak zanna uyarlar ve onlar ancak ‘zan ve tahminle’ yalan söylerler.’’ (En’am Suresi, 116)

Kuran ahlakına uygun yaşamayan toplumların ortak özelliği işte böyle kitlevi bir aldanış içinde olmalarıdır. Bu ayetten de anlaşıldığı gibi, böyle bir toplumun bireylerinin pek çoğunun aynı yapıda olması, bir tür “sürü” psikolojisi meydana getirir ve zaten var olan yanlışı daha da kuvvetlendirir. Allah’ın ve ahiret hayatının varlığını kavrayamayan bu tür toplumları Allah Kuran’da “cahiliye” toplumu olarak tanımlar. Çünkü toplumun üyeleri her ne kadar fizik, tarih, biyoloji ya da başka bir bilim dalıyla ilgileniyor olsalar da, Allah’ın gücünü ve büyüklüğünü tanıyabilecek akıl ve vicdana sahip değildirler. Dolayısıyla bu anlamda cahildirler.

Böyle bir toplumun bireyleri, Allah’a bağlı olmadıklarından dolayı O’nun yolundan farklı yollara saparlar. Aynı kendileri gibi aciz birer kul olan insanlara tabi olur, o insanları örnek alır, o insanların düşüncelerini mutlak doğru olarak kabul ederler. Gittikçe kendi kendini körleştiren, kendi kendini akıl ve vicdandan koparan bireyler haline gelirler. En belirgin özelliklerinden biri, bu insanların dinsizlik telkinleri doğrultusunda hareket etmeleridir.

Dinsizlik sisteminin hüküm sürdüğü toplumlarda, hak din hakkında sayısız önyargı oluşmuş durumdadır. Fakat din ahlakını anlamaya çalışırken, temel kıstas, insanların din hakkında ne dedikleri değil, insanın kendi vicdanı olmalıdır. “insanların çoğunluğuna” uymanın insanı doğruya götürmeyeceği Kuran’da bu ayetle açık bir şekilde ifade edilmiştir.

“Topluluk” ya da diğer adıyla “sürü psikolojisi”nden kurtulup, kendi vicdanı ile düşünmeye başlayan insan, bu Kuran ayetinde vurgulanan gerçeği bizzat kendisi görür. O artık, “insanların büyük çoğunluğundan” farklı olarak yeni bir dünyaya adım atmıştır. Bu adımı, kendisini eski dünyanın tüm karanlığından, sıkıntısından, darlığından uzaklaştırıp, Allah’ın izniyle din ahlakının taşıdığı sonsuz güzelliklere ve derin hikmetlere götürecektir.