Çok İhtişamlı gök cisimleri Nebulalar

Bugün sizlere Rabbimizin hiç görmediğimiz kapkaranlık bir yer olan uzayda nasıl adeta mücevherlerle süslenmiş gibi güzel görüntüler yarattığından bahsedeceğim. Nebula uzayda bulunan bulutsu gaz kütlelerine verilen isimdir. Nebula oluşmadan önce bir yıldızdır ve buyıldızlar çok büyük oldukları için, içten gelen basınç ve yüksek sıcaklığın etkisiyle uzay boşluğuna gaz salarlar. Bu gaz püskürmeleri oldukça büyük miktarda ve hızlıdır. Daha sonra bu gazlar yakınlaşarak bir gaz bulutu oluştururlar ve bu gaz bulutunun sıcaklığı 15.0000 C’den fazladır.

Nebulaların bir çeşidi, güle olan benzerliğinden dolayı bilim adamları tarafından da “Rosette Nebula” olarak adlandırılmaktadır. Rosette Nebula da geniş bir toz ve gaz kütlesidir ve yüzeyi dolunayın 5 katı kadar gözükür. Bizden yaklaşık 5.000 ışık yılı uzaklıktadır ve gerçek çapının 130 ışık yılı genişliğinde olduğu tahmin edilmektedir.

Aşağıdaki resimlerde görülen bu gökcisminin varlığı ancak teknolojik gözlem araçları ile mümkün olmaktadır. Kuran ayetinde gökyüzü ile ilgili dikkat çekilen bu durum, günümüz astronomi bulguları ile büyük bir uyum içerisindedir. Bir Kuran ayetinde şöyle buyrulmaktadır:

“Senin içinde olduğun herhangi bir durum, onun hakkında Kur’an’dan okuduğun herhangi bir şey ve sizin işlediğiniz herhangi bir iş yoktur ki, ona (iyice) daldığınızda, Biz sizin üzerinizde şahidler durmuş olmayalım. Yerde ve gökte zerre ağırlığınca hiçbir şey Rabbinden uzakta (saklı) kalmaz. Bunun daha küçüğü de, daha büyüğü de yoktur ki, apaçık bir kitapta (kayıtlı) olmasın.” (Yunus Suresi, 61)

Cone isimli nebula, 1785 yılında keşfedilmiş, Dünyadan 2600 ışık yılı uzaklıkta.

Kedi Gözü Nebulası. Yapısal olarak bilinen en kompleks nebulalardan biridir, ilk olarak 1786 yılında keşfedilmiştir. Yüksek çözünürlüklü Hubble Uzay teleskobu ile yapılan gözlemler, düğüm, köpük ve kiriş benzeri özellikleri olan önemli yapılar açığa çıkarmıştır. Kedi Gözü Nebulası’nın ortasında yaklaşık 1000 yıl önce dış zarfını kaybederek nebula’yı oluşturan parlak, sıcak bir yıldız bulunmaktadır. Son incelemeler ilk kez göstermiştir ki bu gezegensel nebula yıldızlardan değil gazlardan oluşmaktadır.

Atbaşı nebulası teleskoplarla bakıldığında bir atın başını andırdığı için bu ismi almıştır. Dünyadan yaklaşık 1500 ışık yılı uzaklığındadır. Dünyadan bakıldığında at başına benzer, koyu toz ve gazlardan oluşan sarmal bulut şekliyle en dikkat çekici nebulalardan biridir. Koyu renginin nedeni kalın toz tabakasından oluşmasıdır.

Crab (yengeç) nebulası bir yıldızın süper nova patlaması sonucunda meydana gelmiştir. Bu duruma gelen bir yıldız parlaklık olarak, bir milyar yıldızın parlaklığına eşit hâle gelinceye kadar büyür ve sonra uzaya, bir nebula meydana getirecek parçacıklar dağıtarak infilak eder.

Doğuda bulunan astronomlar, Crab nebulasını meydana getiren bu dev patlamaya M.Ö. 1054 yılında şâhit olmuşlardır. Söz konusu nebula o zamandan bugüne devamlı olarak sâniyede 1000 km hızla büyümektedir. Ürettiği enerjinin 100.000 güneş kadar olduğuna dair veriler bulunmaktadır.

Dünyadan 5 bin ışıkyılı uzaklıkta sönmekte olan bir yıldızın etrafındaki gaz kitlesinden oluşan Boomerang Nebulası, en düşük mümkün sıcaklık olan mutlak sıfırdan sadece 1 derece santigrat daha sıcak. -272 derecelik ısısı ile evrendeki en soğuk yer olduğu tahmin edilmektedir. Kozmik buzdolabı olarak adlandırılır. 1980 yılında keşfedilmiştir. Boomerang Nebulası’nın evrendeki diğer bütün nebulalardan daha soğuk olmasının ardında, merkezindeki yıldızın kütlesini, benzer ölmekte olan uzay cisimlerinden 100 kat daha hızlı kaybediyor olması gösteriliyor.

7.500 ışık yılı uzaklıktaki Carina nebulası.

Kuğu ya da Omega nebulası olarak bilinir. Dünyadan 5 bin 6 bin ışık yılı uzaklıkta olduğu tahmin edilmektedir.

Iris nebulası. Resimde, bulutsuyu oluşturan parçalar genç bir yıldızın etrafını kaplamış. 6000 ışık yılı genişliğindeki bu bulutsunun hakim rengi olan maviliğin nedeni ise; toz partiküllerinin genç ve sıcak yıldızın ışığını yansıtmasıdır. Koyu karanlık bölgelerin nedeni ise soğuk, yoğun, gaz molekülleri ve tozdur.